W 2012r. Francuska Izba Lekarska wykreśliła nazwisko Pierre’a Dukana ze swojego rejestru. Ukarano go w ten sposób nie tylko za promowanie niezbyt zdrowej diety, ale również za to, że stał się on raczej biznesmenem, co mija się znacząco z pojęciem etyki zawodowej. Nie o tym jednak. W przygotowanym tekście skupimy się na diecie Dukana i próbie odpowiedzi na pytanie, czy dieta Dukana to rzeczywiście zdrowa dieta, jak sugeruje jej autor.
Na czym polega dieta Dukana?
Dieta Dukana stworzona przez Pierre Dukana to sposób odżywiania się, w którym zdecydowaną większość energii dostarcza organizmowi białko. Zakłada bardzo wysoką podaż tego składnika odżywczego w zamian za ograniczenie tłuszczów i węglowodanów. Zalecana podaż białka jest na poziomie od 2 do 3 gramów na kilogram masy ciała na dobę. Autor podzielił okres stosowania diety na cztery zasadnicze etapy:
-fazę uderzeniową (trwającą od 1 do 10 dni),
-fazę równomiernego rytmu utraty wagi (trwającą do momentu osiągnięcia zaplanowanego celu – ubytku określonej liczby kilogramów),
-fazę utrwalania uzyskanej wagi – długość tej fazy zależy od ilości straconych kilogramów.
w poprzedniej fazie – 1kg mniej to 10 dodatkowych dni fazy trzeciej (jeżeli osoba schudła 10 kg to faza trzecia będzie dla niej trwała 100 dni)
-faza definitywnej stabilizacji – oznacza powrót do naszego wcześniejszego odżywiania z wyjątkiem ścisłej diety proteinowej w każdy czwartek do końca życia.
Zdaniem dr. Dukana organizm człowieka funkcjonuje optymalnie, jeżeli wraz z pożywieniem dostarcza się mu białka, tłuszcze i węglowodany, zachowując odpowiednie proporcje, tzn. 5:3:2. Jeżeli przesadzimy z węglowodanami lub tłuszczami, tyjemy i chorujemy. Stąd się wziął pomysł na dietę wysokobiałkową. Białka dzielą się na proste (proteiny) i złożone (proteidy). Aby rozłożyć aminokwasy, z których składają się proteiny, organizm musi się napracować i zużyć więcej energii. Jeżeli nie dostarczymy mu szybkiej energii z węglowodanów (np. w postaci słodyczy lub warzyw strączkowych), zaczyna sięgać do jej zasobów w tkance tłuszczowej. Proteinowa dieta Dukana zapobiega zatrzymywaniu wody w organizmie. Dlatego utrata wagi jest szybko zauważalna. Istotny jest też czynnik psychologiczny. Jeżeli człowiek zauważa rezultaty diety już na jej początku, wzrasta u niego motywacja do dalszych działań.
Czy Dieta Dukana jest zdrowa?
Zacznijmy od pojęcia ketozy. W diecie wysokobiałkowej i niskowęglowodanowej większość spożywanych kalorii pochodzi z białka jest to 50-60%, co przekłada się na 2,5-3g białka na kilogram masy ciała. Norma dla zdrowych, dorosłych osób wynosi 0,8-1,2g/kg masy ciała. Spożycie węglowodanów jest na poziomie 10-15% w pierwszej fazie diety i 15-20% w fazie drugiej. Wiele badań donosi, że taka ilość białka w jadłospisie może być niebezpieczna dla zdrowia. Po ograniczeniu spożycia węglowodanów do mniej niż 100g na dobę, organizm przechodzi w inny stan metaboliczny, nazywany ketozą – zaczyna spalać własny tłuszcz, aby uzyskać konieczną do prawidłowego funkcjonowania energię. W normalnych warunkach w tym celu wykorzystywane są węglowodany, które dostarczają paliwa dla mózgu, serca i wielu innych organów.
Gdy dana osoba doświadcza ketozy, czuje się mniej głodna, w związku z czym zje mniej niż w normalnych warunkach. Zamiast węglowodanów, ciało spala tłuszcz, co rzekomo prowadzić ma do trwałego spadku wagi. Z biochemicznego punktu widzeni, białko rzeczywiście charakteryzuje się wysoką termogenezą poposiłkową – wynosi ona aż 25 – 30%. Oznacza to, że na skutek spożycia produktu białkowego wzrasta tempo podstawowej przemiany materii organizmu o 25 – 30%. Dla porównania, termogeneza poposiłkowa tłuszczów wynosi 14% zaś węglowodanów jedynie 6%. Niestety ten kij ma dwa końce, podczas ketozy wytwarzane są substancje nazywane ketonami, które prowadzić mogą do niewydolności wielu organów, w tym nerek. Mogą one także powodować nudności i nieprzyjemny oddech. Ketozie zapobiec można, spożywając co najmniej 100 g węglowodanów dziennie. Mało tego, wspomniana ilość węglowodanów niezbędna jest do prawidłowego działania tarczycy.
W innych badaniach ujawniono, że diety charakteryzujące się dużą ilością spożywanego białka prowadzić – czyli m.in. dieta Dukana – mogą do wydalania dużej ilości wapnia wraz z moczem. W dłuższym czasie proces ten przyczynić się może do rozwoju osteoporozy i kamieni nerkowych.
Niektóre badania naukowe potwierdzają, iż wysokie spożycia białka zwierzęcego prowadzi do wzrostu poziomu homocysteiny czyli aminokwasu siarkowego, który powstaje w wyniku przemian metioniny obecnej w białku zwierzęcym. Długotrwały, wysoki poziom homocysteiny może doprowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych oraz przyczyniać się do rozwoju miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca. Ponadto białko zwierzęce obfituje w puryny, których metabolizm prowadzi do powstania kwasu moczowego. Uważa się, że duże ilości kwasu moczowego mogą stanowić czynnik ryzyka dny moczanowej, nadciśnienia tętniczego a nawet choroby niedokrwiennej serca.
Przypatrzmy się jeszcze kwestii doboru tłuszczów sugerowanych w diecie Dukana. Ich spożycie jest na poziomie 25-30%. Są to w większości tłuszcze nasycone przy znikomym udziale tłuszczów nienasyconych, które wpływają dobroczynnie na układ krążenia człowieka. Nie potępiam tu oczywiście spożywania tłuszczów nasyconych, ponieważ niedawne badania wykazały, że są one korzystniejsze dla zdrowia jeśli przykładowo na nich smażymy. Niekorzystne są w przypadku omawianej diety raczej źródła tych tłuszczów, na które składają się głównie produkty nabiałowe.
Spójrzmy jeszcze na kwestię kalorii w diecie Dukana. Plasują się one na poziomie 1200-1400, taka ilość wystarczy w wielu przypadkach do pokrycia podstawowej przemiany materii osoby odchudzających się. Nie ma więc mowy o normalnej, nieodkupionych zmęczeniem aktywności. Wracając do kwestii kaloryczności diety. Dr. Dukan sugeruje, że, przynajmniej w I fazie diety, można jeść bez ograniczeń. Jednak każdy z nas wie jak szybko nasyciły się spożywając danie, które składa się wyłącznie z chudego białka.
Długotrwałe wykluczenie z diety owoców i warzyw oraz produktów zbożowych i tłuszczów najpewniej doprowadzą nasz organizm do bardzo niebezpiecznych niedoborów witamin i składników mineralnych. Pamiętajmy również, że niedobory w diecie dotyczą nie tylko składników mineralnych, ale również pełniących rolę antyoksydantów roślinnych walczących z wolnymi rodnikami: ß-karotenu i witaminy E oraz C, a także polifenoli, występujących w warzywach i owocach. Antyoksydanty m. in wzmacniają odporność. Ponadto dieta Dukana ze względu na niedobory sodu i potasu może prowadzić do zaburzeń równowagi elektrolitowej w organizmie wraz z jej wieloma niekorzystnymi następstwami zdrowotnymi. Pozostaje jeszcze kwestia błonnika, którego spożycie w omawianej diecie jest porażająco niskie (3 łyżki otrąb i 2-3 porcje warzyw). Niska podaż błonnika może wywołać lub nasilić już istniejące zaparcia. Ponadto stanowi to poważny czynnik ryzyka nowotworu jelita grubego. Do tego nie należy zapominać, iż niedobór błonnika ułatwia wchłanianie cholesterolu.
Dieta Dukana a efekt jo-jo
Pamiętajmy też, że mimo zapewnień P. Dukana, dieta białkowa po jej zakończeniu prowadzi do powstania efektu Jo-Jo. Dla przypomnienia, efekt ten polega na powrocie do wagi sprzed odchudzania, a nawet wyższej. Kluczem do trwałej redukcji wagi jest tylko dobrze zbilansowana dieta, w której umiejętnie zostały dobrane właściwe ilości białek, węglowodanów i tłuszczy.
To tyle o minusach diety Dukana. Po analizie różnych materiałów dotyczących diety dochodzę do wniosku, że pewne pozytywy ona ma. Na pewno jest ona wygodna, ponieważ nie wymaga liczenia kalorii, makroskładników, nie trzeba również spędzać dużej ilości czasu w kuchni, by przygotować posiłki. Ponadto dr. Dukan sugeruje ograniczenia spożycia soli kuchennej, zaleca wypijanie sporych ilości niegazowanej wody mineralnej i nakładania do wprowadzenia do jadłospisu ryb. Ten ostatni argument jest trochę naciągany, ponieważ wszyscy znamy ,,jakość” ryb hodowlanych.
Jak widzimy, dieta Dukana wypada bardziej na ,,nie”, chociaż znajdzie się i tak wielu jej zwolenników. Pytanie tylko, czy warto ryzykować własne zdrowie dlatego, aby odchudzić się szybko? Może lepiej zrobić to stopniowo z włączeniem codziennej aktywności fizycznej i cieszyć się z trwałych efektów?
Zobacz także artykuł nt. olej kokosowy
Sprawdź najpopularniejsze spalacze tłuszczu
Brak komentarzy